Καρντέλι, Έντβαρντ

(Edvard Kardelj, Λιουμπλιάνα 1910 – 1979). Σλοβένος πολιτικός, θεωρητικός του μαρξισμού. Νέος εντάχθηκε στην Ένωση Κομουνιστικών Νεολαιών της Γιουγκοσλαβίας (1926) και, αργότερα, έγινε μέλος του Κομουνιστικού Κόμματος (ΚΚ). Αποφοίτησε από το διδασκαλείο το 1929 και την επόμενη χρονιά φυλακίστηκε επί δύο χρόνια (1930-32) για παράνομη δραστηριότητα. Μετά την αποφυλάκισή του αφιερώθηκε στην πολιτική ως επαγγελματικό κομματικό στέλεχος (1932-34), γράφοντας άρθρα στον παράνομο κομματικό Τύπο και στις νόμιμες εφημερίδες. Αργότερα πήγε στη Μόσχα, όπου σπούδαζε και συγχρόνως δούλευε στο γιουγκοσλαβικό τμήμα της Κομιντέρν. Δίδαξε στην ακαδημία Λένιν και ασχολήθηκε με τα προβλήματα των μειονοτήτων. Στη Μόσχα συνεργάστηκε με τον Γιόσιπ Μπροζ (Τίτο), με τον οποίο συνδεόταν με μακρόχρονη φιλία. Όταν επέστρεψε στη Σλοβενία (1937), ετοίμασε το ιδρυτικό συνέδριο του ΚK Σλοβενίας, από το οποίο εξελέγη μέλος της κεντρικής επιτροπής. Το 1938 έγινε μέλος της προσωρινής ηγεσίας του KΚ Γιουγκοσλαβίας και με αυτή την ιδιότητα έλαβε μέρος στην 5η συνδιάσκεψη του κόμματος (Ζάγκρεμπ, Οκτώβριος 1941), όπου τέθηκαν τα θεμέλια της νέας φυσιογνωμίας του γιουγκοσλαβικού κράτους. Στη διάρκεια του απελευθερωτικού πολέμου αναδείχθηκε και στρατιωτικός οργανωτής. Αργότερα ανέλαβε τη διεύθυνση του δημοσιογραφικού οργάνου του κόμματος Μπόρμπα και στη συνέχεια εξελέγη μέλος του προεδρείου του ανώτατου νομοθετικού και εκτελεστικού σώματος των λαών της Γιουγκοσλαβίας, καθώς και αντιπρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Απελευθέρωσης. Μετά την απελευθέρωση διετέλεσε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης (1945) και υπουργός Εξωτερικών (1948-53). Ο Κ. ήταν από τους πρωταγωνιστές της σύγκρουσης με τον Στάλιν (1948), που οδήγησε στην αποδοχή αδέσμευτης εξωτερικής πολιτικής. Θεωρείται ο εισηγητής του γιουγκοσλαβικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό και έγραψε πολλά κείμενα με τα οποία υποστήριξε τις αναθεωρητικές αντιλήψεις του.